Marlies zorgt ervoor dat alles reilt en zeilt op de plekken waar Zorgvrijstaters zijn. Ze staat altijd klaar om voor mensen te zorgen en praktische zaken te regelen als dat nodig is: een pandje openen, koffie klaarzetten of uitnodigingen versturen. Ze omschrijft Zorgvrijstaat als ‘een netwerk van ontmoetingen’ waar ze graag aan bijdraagt naast haar vrijwilligerswerk bij de Volksuniversiteit. Bij Gedeelde Pot, Opstartkoffie en Bijbenen is Marlies een vast aanspreekpunt. Met haar nuchtere aard benoemt ze de dingen gewoon zoals ze zijn. Daarmee houdt ze iedereen om haar heen met beide benen op de grond. Marlies blikt terug op het ‘coronajaar’ 2020.
‘Het is voor iedereen een heel bijzonder jaar geweest. Ik vind het belangrijk om dat op de een of andere manier vast te leggen. Het woord ‘moeilijk’ gebruik ik niet, wel het woord ‘bijzonder’. Dat past beter en betekent voor iedereen iets anders. Voor mij was het bijzonder dat we als Zorgvrijstaat op allerlei manieren contact met elkaar hebben weten te houden. Samen hebben we gezocht naar manieren en mogelijkheden in wat er kon en mocht. Fysiek hadden we ook contact met elkaar, binnen de coronaregels natuurlijk. Nee, we hebben zeker niet in een hoekje zitten wachten tot alles overging.’
‘Er was zelfs meer contact dan voorheen, een voordeel bij een nadeel’
Contact
‘Als ik terugdenk aan het begin van de coronacrisis dan denk ik dat het ons bewust maakte dat we in een rijk land wonen. Dat we de ruimte hebben en dat we ons geen zorgen hoeven maken over dagelijkse beslommeringen; de meeste van ons hebben een dak boven hun hoofd, we hebben eten en drinken. Daar bovenop konden wij onderling ons netwerk in stand houden en daar hebben we ook alles aan gedaan. Er was zelfs meer contact dan voorheen, een voordeel bij een nadeel. Vooral tijdens de eerste intelligente lockdown in het voorjaar wisselden we onze ervaringen en foto’s uit via een groepsapp. Wandelen was mogelijk en hebben we dan ook veel gedaan. Ik wandelde met ons vaste clubje, met mensen uit het netwerk van Geestverwanten, mensen uit het bredere wijknetwerk. Ook dronken we veel online koffie, via Zoom. Stel dat deze crisis 20 jaar geleden was geweest, zonder mobiele telefoon, Zoom, social media. Hoe was dat geweest? Ik zou het echt niet weten.’
Verdriet
‘Er waren ook zeker dingen bij die een stuk minder leuk waren. Het was moeilijk om mensen te troosten in hun verdriet. Dat kon alleen op een andere manier dan je normaal zou doen. We hebben mensen niet goed kunnen troosten bij het overlijden van dierbaren vind ik. We konden niet mee naar crematies, geen knuffel geven, dat soort dingen. De spontaniteit bij die gebeurtenissen was eraf. Binnen de mogelijkheden hebben we het goed gedaan; waar mogelijk aandacht geven, een bloemetje, dat soort dingen. Maar het had misschien meer kunnen zijn.’
‘Een nieuwe structuur vinden en houden was voor iedereen belangrijk’
Persoonlijk
‘Hoe het voor mij persoonlijk was? Wat ik kreeg van mensen uit het netwerk is datgene wat ik zelf toelaat. Eerlijk gezegd heb ik mezelf daarin wel tekortgedaan. Ik heb vooral dingen voor anderen gedaan. Vragen om iets dat ik zelf nodig heb vind ik lastig. Een van de dingen die ik deed was elke dag foto’s maken en delen in onze groepsapp. Dat was ook wel een beetje voor mezelf en misschien onbewust om contact te delen. Er kwam altijd wel een reactie, het gaf inzicht in wat mensen fijn vinden. Mensen vonden het leuk, ik doe graag iets voor anderen mensen. Het gaf mij ook een nieuw doel. Tijdens mijn wandelingen in de wijk keek ik bewuster om mij heen. En het gaf structuur. Ik wandelde meer dan voorheen. Het goede weer hielp mee om naar buiten te kunnen. Mijn vrijwilligerswerk voor de Volksuniversiteit verviel want het gebouw werd gesloten. Een nieuwe structuur vinden en houden was voor iedereen belangrijk, ook zeker voor mij, Elke dag deed ik boodschappen en ruimde mijn huis op, zoals veel mensen deden. De nieuwe wereld rondom Zoom en het online contact heeft mij ook beziggehouden. Ik leerde nieuwe vaardigheden waar ik mij op moest focussen.’
‘Als ze hadden gezegd ‘De hemel is oranje’, dan had ik het geloofd’
Nieuws
‘De eerste maanden van corona voelde ik mij wel nieuwsverslaafd. Het leek een noodzaak om informatie hebben, het gaf houvast. Bang was ik niet maar ik wist in eerste instantie niet wat ik moest geloven. Er was te veel informatie en iedereen sprak elkaar tegen. Als ze hadden gezegd ‘De hemel is oranje’, dan had ik het geloofd. Al snel kon ik daar beter onderscheid in maken. Ik heb wel veel gehad aan de uitspraak: ‘We moeten 100% werken met kennis van 50%.’ Ik ben rationeel genoeg om niet mee te gaan met complotdenkers. We doen allemaal ons best om geen corona op te lopen. Het risico dat je het krijgt blijf aanwezig. Als je heel bang bent moet je niet naar buiten gaan.’
Depressie
‘De impact van de coronacrisis op mijn depressie was en is groot en: niet-positief. Dat de balans zoek is, is duidelijk. Die kant zien mensen niet aan mij. Het slurpte wel al mijn energie op. Ik ben meer op mezelf teruggeworpen geweest dan ooit tevoren. Het gevolg van deze zware periode is dat ik nu aan het wankelen ben. Dat is anders dan voorheen, mijn energie is gewoon op. Ik weet nog niet wat ik daarmee kan doen, een oplossing is er nog niet. De structuur die ik nodig heb om de dagen door te komen verviel. De onrust in mij is verergerd. Het gaat ergens over kunnen ontladen en jezelf kunnen opladen. Corona heeft mij bewuster gemaakt van de disbalans omdat de structuur anders werd.’
‘Ik heb geleerd dat ik de dingen op mijn eigen manier doe. Of er iemand naar de Opstartkoffie komt of niet, daar maak ik mij niet meer zo druk om. Ook als plannen niet doorgaan, het zij zo. Ook heb ik geleerd dat mensen niets ‘moeten’ met dat wat ik deel of andersom, dat wat met mij gedeeld wordt. En ik heb ook geleerd om niet telkens in oplossingen te denken. Het gaat meer om jezelf kunnen uiten, jezelf zijn en jezelf laten zien. Het is voor iedereen een blijvende zoektocht, de ene keer lukt het wel, de andere keer niet. Word je gezien? Word je gezien in het netwerk? Voor mezelf zie ik daar wel groei in. Ik ben mij wel bewuster geworden dat ik naar buiten toe anders ben dan dat ik mij voel. Dat is een leerproces, een struggel. Zal dat ooit anders worden? Bij mij is het glas altijd halfleeg. En dat laatste zit ook wel in mijn aard. Als ik terugkijk naar 2020 dan heb ik het redelijk goed gedaan, maar het heeft ook mindere positieve dingen opgeleverd. Contact met allerlei mensen die ook ‘iets’ hebben is fijn. Mijn interesse in de medemens is groot, ik heb veel incasseringsvermogen, dat zie ik als een verrijking. Maar voor het depressie-stuk in mij was het heel zwaar.’
‘Voor het depressie-stuk in mij was het heel zwaar’
Delen
‘Alexander en Ciska helpen mij. Ja, eigenlijk iedereen in Zorgvrijstaat heeft bijgedragen en doet dat nog steeds. Met iedereen kun je weer iets anders delen. Soms kan ik makkelijk dingen vertellen, soms deel ik heel bewust, bij sommige mensen deel ik niet. Die keuzes maak ik niet altijd bewust. Zoals laatst op Radio Rijnmond, waar ik werd geïnterviewd. Na de uitzending dacht ik: ‘Oh jee, wat heb ik gezegd?’ Daar heb ik heel de dag over nagedacht. Maar ja, uiteindelijk horen mensen toch wat ze willen horen. In het begin, toen ik net bij Zorgvrijstaat kwam, klampte ik mij aan één persoon vast. Tegenwoordig deel ik ook met anderen. Wel kies ik bewust mensen met wie ik dingen deel. Met nieuwe mensen ben ik waakzaam, die wil ik eerst leren kennen. Van nature ben ik geen flapuit. Als mensen echt geinteresseerd zijn en iets vragen dan wil ik wel delen. Maar ik wil niet gevoel hebben dat ik mensen ergens mee belast, dat vind ik heel naar. Ik vind het belangrijk dat mensen geinteresseerd zijn in de mens en niet in eventuele problematiek. Het draait om dat persoonlijke, het mens tot mens contact. Bij professionals zit dat stuk vaak in de weg.’
‘Mensen weten Zorgvrijstaat steeds beter te vinden’
Opbrengst
‘Tijdens de eerste golf van corona zijn er met Delfshaven Helpt mooie dingen gebeurd. Ook praktisch gezien heeft dit netwerk veel voor elkaar gekregen. Mensen hielpen mee als vrijwilliger in de wijk, ook ik. Achter de schermen is er veel gedaan voor bewoners in Delfshaven, dat is goed geweest. In het laatste kwartaal hebben we als Zorgvrijstaat veel geïnvesteerd in het festival Gezond Verstand en daarmee het netwerk verbreed. De rol van Zorgvrijstaat in het hele netwerk is verstevigd. Mensen weten ons steeds beter te vinden. Soms vissen we in de wijk uit dezelfde vijver maar de vijver is ook groter geworden. We hebben leren dealen met mogelijkheden die er zijn, dat was een heel leerproces. Ondanks dat er veel dingen niet konden, hebben we toch veel kunnen doen. We moesten meer schakelen, meer nadenken en afstand houden, maar: we hebben het wel gedaan!’
2021
‘Of ik betrokken blijf bij Zorgvrijstaat in 2021? Dat vind ik geen goede vraag. Het geeft mij gewoon structuur en dat wil ik behouden. Hoe zou ik anders door corona heen zijn gekomen? Praktisch gezien wil ik in 2021 wel meer doen met social media en de website. Alleen koffie kopen wordt ook saai. Dus wil ik graag kijken wat ik wel en niet ga oppakken. Waar ik een rol in kan spelen blijf ik dat doen. Het tweewekelijkse overleg met het Zorgvrijstaat-team vind ik heel fijn. Gelukkig heb ik inmiddels het besef dat ik niet alles hoef te doen en op te lossen. Hoe ik volgend jaar verder zie? Dat ligt aan de therapie die ik krijg. Laatst had ik een gesprek met Buurtzorg T, hier in de wijk. Tijdens dat gesprek zeiden ze iets als: ‘Je hebt jezelf nooit leren kennen.’ En dat wekte in elk geval mijn interesse, dus eerst daar maar eens mee starten. Ze kijken mee en samen gaan we een plan maken voor het komende jaar. Terugkijkend heeft het jaar 2020 mij geleerd dat veel mogelijk is, ook als dingen die je gewend was ineens niet meer kunnen. En wat 2021 zal brengen? Dat weet ik niet precies maar ik hoop dat de spontaniteit weer terugkomt, een terrasje pakken met mijn wandelmaatjes, die knuffel, de hand om je heen als je het nodig hebt en meer echte ontmoetingen. Eigenlijk gewoon die kleine dingen die nu nog niet kunnen. Tja, je weet niet waar morgen is. En dat is voor iedereen zo.’